بازی های زبان آموز

عا مل مؤثّردر تعمیق یادگیری زبان انگلیسی

بازی های زبان آموز                            

1-     مسابقه تلفّظ                           

2-    بازی نردبان –  بازی واژگان، تلفّظ، دستور زبان واملاء لغات                                         

3-    بازی انتخاب عنوان تصویر وجمله سازی –  بازی دستور زبان وقواعد                              

4-    هجی زنجیری-  بازی هجی                              

5-    بازی اعداد – یاد گیری اعداد                               

6-    تفریح با قافیه ها- بازی قافیه سازی                                 

7-    طبقه بندی واژه ها  - بازی واژه شنا سی                               

8-    جمله بی مبتدا یا ناتمام                              

9-    بازی املاء                                

10-  متضادها                                 

11-  بیرون گذاشتن- بازی واژه ها                                

محاسن بازی های زبان آموز                             

توصیه ها وپیشنهادها                                

برای آموزش کودکان ونوجوانان زور به کار نبرید، بگذارید برای آنان آموختن به شکل بازی درآید، بدینسان توانایی هایشان را بسی بهتر خواهید شناخت.

                              « افلاطون »

مقدمه

باید اذعان داشت روحیه ورزشی، مسابقه و تفریح و لذّت برنده شدن ، جزء طبیعت انسان های سالم  می باشد واگر معلّم این موضوع را در تدریس خود مدّ نظر داشته باشد، همیشه جوّ کلاس او شادتر و  با نشاط تر، بازدهی کاراو بیشتر ویادگیری دانش آموزان عمیق تر خواهد بود.

بازی های کلاسی ودرسی می تواند علاقه دانش آموز را به درس خاصّی مثل زبان انگلیسی دوچندان کند . دربعضی کلاس ها، معمول است که معلّم برای رفع خستگی خود ودانش آموزان ازلطایف استفاده می کند البتّه همین روش بسیار کمک می کند که تمرکز حواس به وجود آید و احیاناً کسانی که کسالت وخستگی دارند به وضع فعّال برگردند ولی جنبه زبان آموزی جوک ها بسیار ضعیف است چون تعداد آنها که مربوط به موضوع خاصّی باشد، بیش از اندازه محدود است ولی بازی ها در حقیقت تمریناتی هستند برای یادگیری زبان، منتها به صورتی که تفریح وخنده و رقابت را همراه می آورند ومشکلات مختلف تدریس ویادگیری را ازبین می برند ودرمواقع مختلف  تدریس که معلّم، خود می تواند آن را معیّن کند، بازی ها جان وروح تازه ای به کلاس می بخشند .

   بازی های زبان آموز

اهمّیت لغت درزبان انگلیسی برهیچ کس پوشیده نیست واگربخواهیم این زبان را یاد بگیریم، ناگزیرباید دامنه لغات خود را بالا ببریم وتحقیقات نشان داده است که برای      یاد گیری لغت وثبت آنها درحافظه درازمدّت، بهتراست دفعات تکرار را بالا ببریم .      بازی های کلاسی سبب تکرار و درنتیجه یادگیری عمیق تر زبان انگلیسی می شود بدون این که خستگی به وجود آورد.

علاوه بریادگیری لغت درزبان انگلیسی، دانش آموز باید هجی کلمات و طریقه نوشتن واملاء کلمات، به طور صحیح یاد بگیرد و دستورزبا ن و گرامربیاموزد و نوع کلمات را بشناسد که این موارد برای دانش آموز دوره راهنمایی و یک نوجوان خسته کننده است، امّا با سلیقه و ابتکار معلّم می توان یادگیری زبان انگلیسی را جذّاب تر و شیرین ترکرد. من شخصاً به اثربازی های زبان آموز دریادگیری بهتر، سریع تر و آسان تر دانش آموزان پی برده ام و معتقدم که بازی روشی است فوق العاده مؤثّر که جریان عادّی و روزمرّه تدریس را تنوّع می بخشد و ضمن ادامه کارتعلیم، تفریح واحساس راحتی برای دا نش آموز پیش می آورد و یادگیری را تقویت می کند .

در این مجموعه، سعی شده است چند نمونه ازبازی های زبان آموز ارائه شود که هرکدام حیطه ای ازیادگیری زبان را تسهیل می کند؛ ازجمله یادگیری تلفظ، واژگان و  واژه شنا سی، قواعدونکات دستوری، هجی، اعدادویاقافیه سازی، که این موارد، ازعنوان وماهیّت بازی ها پیداست . لازم به ذکر است ، بازی ها یی که در این مجموعه تو ضیح داده شده ، شخصاً در کلاس ها ی دوره راهنمایی اجرا کرده ام واثر مفید آن ها رادر      یاد گیری بهتروبیشترزبان انگلیسی وایجاد علاقه دانش آموزان به این زبان مشاهده  کرده ام بنا براین ، اجرای این بازی ها به همکاران و معلّمین گرامی توصیه می کنم .

 1- مسابقه تلفّظ

لیستی ازکلماتی که دانش آموزان آنها راخوانده اند، ولی بیشترمواقع نمی توانند     آن ها راخوب تلفّظ نمایند، تهیّه نمایید. مثلاً ممکن است کلمات زیررادرلیست خود داشته باشید:

They-Box-Chair-Orange-………………                                                 

هرکدام را روی کارتی کوچک بنویسید . سپس درکلاس، دانش آموزان را به دوگروه مساوی تقسیم نمایید.ازآن ها بخواهید که یک گروه در یک طرف کلاس وگروه دیگردرطرف مقابل بایستند.

توضیح دهید که به سوی یکی ازگروه ها خواهید رفت وبه اوّلین نفر، کارتی را که دارای کلمه ای است نشان خواهید داد. دانش آموزباید کلمه نوشته شده درکارت را با صدای بلند تلفّظ کند.( فقط یک بارفرصت داده می شود که کلمه را تلفّظ کند.) اگرکلمه را به درستی تلفّظ کرد به حالت ایستاده باقی می ماند واگراشتباه تلفّظ کرد باید بنشیند وشما  همان کلمه را به اوّ لین نفر درگروه دیگرنشان خواهید داد. اگراین دانش آموزکلمه را درست تلفّظ کند، شما کلمه بعدی را به بازیکن بعدی در گروه اوّل نشان خواهید داد وبدین ترتیب بازی ادامه پیدا خواهد کرد.

بازی را تا موقعی که تنها یک بازیکن باقی بماند، می توان ادامه داد واین بازیکن به عنوان برنده مسابقه اعلام می گردد. اگروقت کافی برای مسابقه طولانی، وجود ندارد،   می توانید وقت بازی را (مثلاً پنج دقیقه) دراوّل بازی تعیین نمایید. دراین صورت موقعی که زمان بازی به پایان می رسد، گروهی که تعداد بیشتری از اعضای آن به صورت ایستاده مانده اند به عنوان برنده شناخته می شوند.

 2- بازی نردبان- بازی واژگان ، تلفّظ ، دستورزبان واملاء لغات

هدف ازاین بازی، به یاد آوردن واژگان انگلیسی است که دارای حرف ویا صدای تعیین شده اند ویا مربوط به موضوع معیّنی مانند: قید حالت، صفت، فعل اصلی و……هستند

که به این شکل اجرا می شود:

هریک ازبازیکنان برای نوشتن یک واژه  وبه منظوربالارفتن سریع ازنردبان گروه خود،نوبتی دارند. معلم درشروع بازی، درباره نوع واژگانی که دانش آموزان باید بنویسند، تصمیم می گیرد ویا ازآن ها نظرخواهی می کند. مثلاً واژگانی که با یکی ازحروف الفبا (مثل حرفS) شروع می شوند، یا صفات ویا صدای//au و......

نماینده هرگروه نردبانی را که دارای ده پله است وازپایین به بالا شماره گذاری شده، روی تخته سیاه رسم می کند وسپس بازی با دویدن اوّلین بازیکن ازهرگروه  به سوی تخته وپرکردن قسمت پایین نردبان گروه خود با واژه متناسب باموضوع انتخاب شده ، شروع می شود.موقعی که اوّلین بازیکن هرگروه به جای خود بازگشت، دومین بازیکن با عجله به سوی تخته سیاه می رود تا دومین واژه را درنردبان قراردهد. به همین ترتیب بازی ادامه می یابد. هرگروهی که سریع تر نردبانش را با ده واژه پرکرده باشد، امتیاز   ویژه ای را به خاطر سرعت عمل کسب می کند  وبازی قطع می شود. سپس برای هرواژه صحیح ومرتبط یک امتیازمحسوب می گردد وگروهی که امتیازبیشتری به دست می آورد، برنده شناخته می شود. درضمن برای املاءصحیح هرکلمه نیزیک امتیازدرنظرگرفته می شود.

برای ادمه بازی، دانش آموزان می توانند واژگان نردبان را درجمله هایی به کارببرند،و سپس برای دوربعدی بازی ممکن است نوع دیگری ازواژگان انتخاب شود.

    3- بازی انتخاب عنوان تصویروجمله سازی- بازی دستورزبان وقواعد

هدف ازاین بازی ساختن عبارات و جملات انگلیسی برای تصویرها وکاربرد دستور  می باشد واجرای آن به این طریق است که:

به هربازیکن تصویری داده می شود، اوباید درزمان داده شده جمله ای توصیفی را برای تصویر خود به زبان انگلیسی بنویسد. دانش آموزان باید تا آن جا که ممکن است جملات را کامل وصحیح بنویسند، درپایان هریک ازدانش آموزان تصویرخود را نشان   می دهد وجمله را می خواند. اگردانش آموزان بخواهند می توانند به بهترین جمله رأی بدهند، همچنین برای جملاتی که ازلحاظ ساختمان دستوری درست نوشته شده باشد امتیاز ویژه ای ازطرف معلّم درنظرگرفته می شود.

      4- هجی زنجیری – بازی هجی

این بازی تمرین لذّت بخشی است برای هجی کردن کلمات که به ترتیب زیر برگزار می گردد:

ازیکی ازدانش آموزان کلاس، که همگی درکنارصندلی خود ایستاده اند، بخواهید تا با تلفّظ وهجی کردن کلمه ای بازی را آغاز کند. دانش آموزان بعدی باید کلمه ای را تلفّظ وهجی نمایند که با آخرین حرف کلمه قبلی که تلفّظ وهجی شده، آغازگردد. بازی بدین ترتیب ادامه می یابد، مثلاً اوّلین دانش آموزممکن است بگوید :  « bag - b , a , g» وبازیکن بعدی باید کلمه ای را به ذهن خود بیاورد که با حرف آخر کلمه bag که « g » است،  شروع شود ولذا ممکن است بگوید: «good – g , o , o ,d  » و.........

اگر بازیکنی نتواند کلمه ای را به ذهن خود بیاورد ، یا کلمه ای را بگوید که شروع آن غلط است، یا کلمه خود را غلط هجی کند ویا حرفی را درهجی کردن کلمه، درست تلفّظ نکند، باید بنشیند واز بازی کنار برود. بازی تا زمانی که تنها یکی از دانش آموزان ایستاده بماند، ادامه پیدا می کند.

لازم به تذکّراست برای دانش آموزان اوّل ودوّم راهنمایی چون گنجینه لغات محدودتراست، اگر به حرفی رسیدیم که هیچ یک ازدانش آموزان کلمه ای را که با آن حرف شروع شود، نمی دانند دراین صورت برای دانش آموزان این پایه ها، شرایط بازی را تغییرمی دهیم. برای مثال دانش آموزی می گوید : «box- b , o , x   »  و  دانش آموز بعدی  باید کلمه خود را با حرف «  x » شروع کند. دراین صورت که تقریباً هیچ کدام از دانش آموزان چنین کلمه ای را نمی دانند، به همان دانش آموزی که نوبت اوست می گوییم،کلمه خود را با حرفی شروع کند که حرف اوّل کلمه قبلی بوده؛یعنی با حرف «  b  » شروع کند .

    5- بازی اعداد – یاد گیری اعداد

هدف این بازی تکراراعداد، برای یادگیری اعدادو تلفّظ صحیح آن ها می باشد که این بازی بدین صورت اجرا می شود:

   بازیکنان دایره ای تشکیل می دهند . یکی ازآن ها بازی را با زدن توپ برزمین  و شمردن one,two,three,……. شروع مي كند. هروقت اشتباه کند ویا نتواند شمارش را ادامه دهد، نفربعدی توپ را می گیرد.و یادر شیوه دیگراین بازی،  ممکن است معلّم ضربات معیّنی ازتوپ زدن را برای هربازیکن تعیین نماید، که درپایان آن ، بازیکن باید توپ را به دیگری بسپارد تا او همان شمارش را تکرارکند .

6- تفریح با قافیه ها - بازی قافیه سازی

هدف این بازی تکرارویادگیری بیشتر کلماتی است که درتلفّظ و آواها هماهنگ و   هم قافیه هستند واین بازی به  روش زیر اجرا می شود :

 قبل ازاین که بازی را به کلاس معرفی کنید ، لیستی از کلماتی را که دانش آموزان از کتاب آموخته اند، تهیّه نمایید. کلمات باید طوری انتخاب شده باشند که دانش آموزان ،

با هم قافیه آن ها نیز، آشنایی داشته باشند .

حالا به دانش آموزان بگوییدکه کلمه ای را از فهرست تان خواهید خواند ، از نفر اوّل به ترتیب ، هر کدام باید کلمه ای را بگوید که هم قافیه با کلمه قرائت شده شما باشد . وبازی بدین ترتیب دور کلاس ادامه پیدا می کند . اگربازیکنی نتواند کلمه ای را به خاطربیاورد ، یا کلمه ای بگوید که هم قافیه نباشد ویا اشتباه دیگری مرتکب شود ، ازبازی بیرون می رود .در این مرحله شما کلمه جدیدی را اعلام می کنید ،و بازی تا     زما نی که تنها یک نفر( برنده) باقی بماند ، ادامه پیدا خواهد کرد .

یک بازی نمونه ممکن است به ترتیب زیر باشد

معلّم   : Know            

       دانش آموز A:    Home

دانش آموز  B:    Show

دانش آموزC :G0        

دانش آموزD :       ------

از آنجا یی که دانش آموز D  نتوا نست كلمه اي را ذکر کند که هم قا فیه باشد،  لذا از بازی حذ ف می شود و معلّم با یک کلمه جدید، مجدّداً بازی را شروع می کند .

 

7- طبقه بندی واژه ها - بازی واژه شنا سی

هدف از این بازی تهیّه وطبقه بندی فهرستی از واژگان به زبان انگلیسی می با شد .    

برای اجرای این بازی دانش آموزان به گروه های کوچک چهار یا پنج نفری تقسیم   می شوند. معلّم از آن ها می خواهد بر روی کاغذ های خود چند جدول که هر کدام چهار خانه دارد ، رسم کنند. سپس معلّم مواردی را بیان می کند تا دانش آموزان هرکدام از آن ها را بالای هر جدول بنویسند؛ برای مثال رنگ ها، وسایل منزل ، اعضای بدن، مکان ها، شغل ها، لوازم التحریر، پوشاک و........ سپس از هرمورد، یک کلمه می گوید و دانش آموزان بایددرجدول مربوط بنویسندوسپس بقیه خانه های جدول راکامل کنند درضمن برای املاءکلمات نیز، امتیاز ویژه در نظرگرفته می شود.                                                    

  8- جمله بی مبتدا یا ناتمام

هدف ازاین بازی پیداکردن مبتدابرای یک جمله انگلیسی(که خبرآن ذکرشده ا ست ) ویا کامل کردن جمله ناقص، باتوجه به معنی جمله می باشد. با استفاده از روش زیر :

معلّم، کارت ها یا کاغذهای باریکی که روی آن ها ، فقط خبر جمله ای نوشته شده ویا جمله ناقص و نا تمامی  درآن نوشته شده است  ، آماده می کند. دانش آموزان کلاس به دو گروه تقسیم می شوند .به نوبت یکی ازبازیکنان دوگروه به طرف میزمعلّم رفته وکاغذی را بیرون کشیده وجمله ناقصی راکه روی آن نوشته شده، می خواند و  کلمه ای مناسب اضافه کرده ، جمله را به طورکامل تکرار می کند. اگرمبتداویا کلمه به کار برده شده ازطرف دانش آموز صحیح باشد وازنظردستوری باجمله متناسب باشد، بازیکن امتیازی برای گروه خود کسب  می کند. بازی ، تا زمانی که همه  بازیکنان کاغذی را بردارند و جمله ای راکامل کنند، ادامه پیدا می کند. گروهی که تا آخربازی بیشترین امتیازرا به دست می آورد، برنده محسوب می شود .

9- بازی املاء

 هدف این بازی نوشتن صحیح کلمات (دیکته کلمات ) می باشد . ازآن جایی که  دانش آموزان مقطع راهنمایی معمولاً دردیکته صحیح کلمات ، مشکل دارند و این ضعف، اضطراب آنها راموقع نوشتن کلمات زیاد می کند، بنابراین اجرای این بازی ، برای ازبین بردن اضطراب دانش آموزان توصیه می شود .

دانش آموزان به گروه های پنج نفری تقسیم می شوند . هر یک ازاعضای هرگروه، کلمه ای رامی گوید وهر پنج نفر آن کلمه راباید بنویسند، بعدازنوشتن، املاءکلمه را کنترل می کنند و برای هم امتیاز می دهند. برای کلمه صحیح یک امتیاز و برای کلمه غلط صفر، منظورمی گردد و بازی به همین ترتیب ادامه پیدا می کند ؛ یعنی نفردوٌم  کلمه ای را می گوید ، و همه می نویسندتا چهار بار دور بچرخد ؛ یعنی هر   دانش آموزاز هرگروه،4 کلمه بگویدوجمعاً بیست کلمه گفته شود. درپایان دانش آموزی که بیشترین امتیازکسب کرده، برنده بازی است. درضمن نمره حاصل ازاین بازی، برمبنای 20است و معلٌم می تواند در دفترکلاس به عنوان نمره مستمرثبت نماید

  10- متضادها

توانایی بیان وارائه جملات توصیفی متنوع وهم چنین تمرکز در ارائه کلمات مخالف ومتضاد از مزایای این بازی است . که به  شیوه زیر اجرا می شود :

 دانش آموزان کلاس به دوگروه تقسیم می شوند. بازیکنی از گروه اوٌل یک جمله توصیفی با صفت وابسته بیان می کند مثلاً :

  دانش آموزی از گروه اوّل این جمله را می گوید :

Nahid  is  fat .

 بازيكني از گروه مقابل به سرعت جمله توصیفی متضاد آن را بیان می کند. یعنی :

Nahid  is thin

بعد از این که بازیکن گروه مقابل، جمله متضاد صحیح را می گوید، خود او جمله توصیفی دیگری را اظهار می کند که گروه اوّل باید متضادی را برای آن بسازد. مثل :

Her  book  is  new    .

      گروه ها، بدین طریق و به نوبت  به بازی ادامه می دهند. هر گروه کوشش می کند که با سرعت و صحت جواب دهد. اگر جواب بازیکنی صحیح نباشد، عضو دیگری از همان گروه برای ارائه جواب تلاش می کند. جمله تازه، توسط بازیکنی می تواند اظهار شود که به جمله قبل، جواب صحیح داده باشد. معلّم کلاس به عنوان ناظر، موقع بازی در مورد درست یا غلط بودن جواب ها تصمیم می گیرد .

   به جواب هایی که در اوّلین کوشش بیان می شود و صحیح می باشد، دو امتیاز و به جواب ها یی که بعد از جواب اشتباه، ارائه می شود ودرست است، یک امتیاز تعلّق        می گیرد .

  11- بيرون گذاشتن - بازی  واژه

هدف این بازی، ذکر واژگان متعدّد مربوط به موضوع داده شده ، می باشد.

برای اجرای این بازی، دانش آموزان کلاس به دویا سه گروه تقسیم می شوند. همه دانش آموزان می ایستند ومعلٌم موضوعی را بیان می کند، مثلا ًاشیاء کلاس، اعضاء بدن، حیوانات، مکان ها  و.....(که دانش آموزان درباره آن واژگان متعدّدی می دانند) به ترتیب، هر دانش آموز واژه ای را که با موضوع مناسب ومرتبط است، می گوید. معلّم برروی تخته سیاه مجموعه واژگان ارائه شده ازطرف دانش آموزان را یادداشت می کند. موقعی که دانش آموزی نتواند واژه تازه ای را به یاد آورد، یا واژه ای غیر مرتبط ارائه دهد و یا بیش از اندازه مکث کند، باید بنشیند وبازی با نفرات باقی مانده ،ادامه پیدا می کند. پنج نفر آخرکه ایستاده می مانند، برنده  بازی هستند .

اگربرای موضوع پیشنهاد شده، واژگان زیادی را نتوان گفت، معلّم قبلاًدرباره تعداد واژگانی که می خواهد در فهرست داشته باشد، تصمیم می گیرد و موقعی که تعداد لغات به اندازه معیّن رسید، دوباره معلّم موضوع یا واژه جدیدی را پیشنهاد می کند و        دانش آموزان به ترتیب، لغات هماهنگ ومرتبط را بیان می کنند.

  محاسن بازی های زبان آموز

بازی های زبان آموز روشی است مؤثّرکه جریان یاددهی- یادگیری را متنوّع           می سازد. یک بازی جالب زبان آموز، سرگرمی خیلی خوبی را برای بیرون ازکلاس نیز،مهیّا می سازد. چنین بازی هایی به خصوص در ساعات بیکاری دانش آموزان     سرگرم کننده ومفید است. موارد زیر ازجمله مزایای مهمّ بازی های زبان آموزمی باشد :

1- روشی مؤثر در تعمیق یادگیری وایجاد ارتباط میان آموخته های نظری درکلاس با موارد عینی و واقعی است .

2- عاملی تاثیر گذاردرجهت رشد فضایل اخلاقی وتربیتی دانش آموزان ازجمله: همکاری ومشارکت گروهی، راستگویی، رقابت سازنده، تلاش وپشتکار و...........می با شد .

3- سبب ترغیب دانش آموزان به مطالعه بیشترویادگیری فعّال ترآن ها می شود.

4- موجب ایجاد فضای عاطفی وروانی سالم وبا نشاط درکلاس می شود، چون    دانش آموزان از بازی های زبان آموز لذّت می برند.

   توصیه ها و پیشنهادها

برای این که بازی های زبان آموز با موفّقیّت بیشتری برگزارگردد توصیه های زیر     می تواند یاری دهنده وسازنده باشد :

1- انتخاب بازی باید طوری باشد که همه دانش آموزان بتوانند درآن شرکت نمایند واین گونه نباشد که فقط تعدادی فعّال وبقیّه تماشاچی باشند.چون این کار، دانش آموزان شرکت داده نشده دربازی را، خسته وکسل می کند.

2- بازی منتخب درمحدوه معلومات دانش آموزان باشد.

3- بازی ها را درابتدای ساعت درسی کلاس، برگزارننمایید بلکه سعی کنید ازبازی دروسط یا آخر ساعت درسی، موقعی که دانش آموزان نیازبه رفع خستگی دارند، استفاده نمایید.

4- دستورالعمل بازی را خیلی واضح بیان کنید.

5- رهبری وداوری بازی را خودتان به عهده بگیرید.

6- قوانین بازی را دقیقاً به اجرا درآورید. اگرقوانین را دقیقاً اجرا ننمایید واحیاناً اجازه بدهید که دانش آموزی ازقوانین تبعیّت نکند، وضع نامطلوبی را به وجود می آورید که ممکن است باعث ناراحتی بقیّه بازیکنان شود.

7- درحین بازی نظم وانضباط کلاس به هم نخورد وکنترل کلاس را به عهده داشته باشید.

8- قبل از این که دانش آموزان بخواهند بازی را ترک کنند، آن را قطع نمایید.

9- نتیجه بازی را درنمرات مستمرونمره فعّالیت های کلاسی دخالت دهید.

10- در صورت امکان ، بازی را درحیاط مدرسه وخارج ازکلاس اجرا نمایید، تا تدریس ویادگیری زبان انگلیسی همواره محدود به چاردیواری کلاس نشود.

                                

                                                     « به امید موفقیت همه معلّمین در عرصه تعلیم »

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه:

برچسب‌ها: